Το Αψέντι

Words by: Simon Difford

Η ‘πράσινη νεράιδα’ όπως συχνά αποκαλείται είναι ένα πικρό, πράσινο λικέρ το οποίο αρωματίζεται και αποστάζεται μαζί με γλυκάνισο, αψιθιά και μάραθο. Για σχεδόν έναν ολόκληρο αιώνα, το αψέντι θεωρούνταν παραισθησιογόνο και απαγορευόταν η πώλησή του τόσο στο Ην. Βασίλειο όσο και στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής.

Παραδοσιακά το αψέντι βασιζόταν στην αψιθιά του τύπου Artemisia Absinthium, ωστόσο το ίδιο το φυτό περιλαμβάνει περισσότερα από 180 είδη, όλα τους με αρκετά πικρή γεύση. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η Artemisia Pontica (αγριαψιθιά), Artemisia Dracunculus (εστραγκόν) και Artemisia Vulgaris (mugwort), είδη τα οποία πλέον χρησιμοποιούνται αρκετά συχνά στην παρασκευή του αψεντιού.

Τα περισσότερα είδη της αρτεμισίας είναι γνωστά για τις αντισηπτικές τους ιδιότητες με την αψιθιά συγκεκριμένα να χρησιμοποιείται από τον μεσαίωνα για την καταπολέμηση των σκουληκιών του εντέρου. Όσο για την όψη της, έχει χαρακτηριστικά κιτρινο-πράσινα φύλλα, είναι ένα αιωνόβιο φυτό και έχει τις ρίζες της στην Ευρώπη και την Ασία.

Η Artemisia Absinthium συγκεκριμένα, που πολλές φορές αναφέρεται και ως Grand Wormwood, περιέχει ένα αιθέριο έλαιο, τη νευροτοξίνη θυϊόνη, η οποία σε μεγάλες ποσότητες έχει παραισθησιογόνες ιδιότητες, ενώ σε πολύ μεγάλες μπορεί ακόμη και να προκαλέσει θάνατο. Για να καθησυχάσετε όμως αρκεί να θυμάστε πως το φασκόμηλο περιέχει πολύ μεγαλύτερες ποσότητες θυϊόνης απ’ ότι η αψιθιά, ενώ εντοπίζεται σε αρκετά ακόμη κοινά βότανα όπως το σαφράν, το δεντρολίβανο, το εστραγκόν και η λεβάντα.

Η παραγωγή ωστόσο του αψεντιού, τόσο η σημερινή όσο και οι παλαιότερες, ανέκαθεν περιείχαν ελάχιστες ποσότητες θυϊόνης και άρα σε καμία περίπτωση το λικέρ δεν μπορεί, ούτε μπορούσε ποτέ, να θεωρηθεί επιβλαβές για την υγεία. Η ευρωπαϊκή νομοθεσία συγκεκριμένα, ορίζει πως κάθε απόσταγμα που έχει αρωματιστεί με αρτεμισία, δεν μπορεί να περιέχει περισσότερα από 35mg θυϊόνης ανά λίτρο.

Όπως αντιλαμβάνεστε τελικά δεν έφταιγε το αψέντι για όλα όσα το κατηγορούσαν, αλλά μάλλον η υψηλή περιεκτικότητά του σε αλκοόλ (ιδίως παλαιότερα περιείχε από 55-75% αλκοόλ) σε συνδυασμό με την συστηματική του κατανάλωση. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως το κατηγόρησαν ως παραισθησιογόνο, πως προκαλούσε αϋπνίες, τρέμουλο ή ακόμη και σπασμούς, συμπτώματα τα οποία συχνά εντοπίζονται και στους αλκοολικούς.

Προφανώς λοιπόν, ακριβώς αυτή η παρερμήνευση συνεχίστηκε και στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν τελικά απαγορεύτηκε το αψέντι γιατί επιπλέον η κατανάλωσή του συνδέθηκε και με περιστατικά επιληψίας και παράνοιας, και όχι ακραίων περιπτώσεων αλκοολισμού όπως θα έπρεπε.

Στις μέρες μας ωστόσο, όσοι αγαπούν το αψέντι ενδέχεται να παραδεχτούν πως η κατανάλωσή του τους προκαλεί μια διαφορετική ζάλη την οποία την αποδίδουν στον συνδυασμό των βοτάνων που περιέχει το λικέρ. Αυτή τους όμως η παραδοχή δεν έχει καμία επιστημονική βάση και άρα δεν μπορεί παρά να μην ισχύει.